ربع رشيدي كه امروزه فقط آثار مختصري از آن باقي مانده از بناهايي است كه 700سال قبل  توسط خواجه رشيدالدين فضل الله، وزير سلطان محمود غازان ايجاد شده است. بنا در زمان آباداني شامل ۲۴ كاروانسراي وسيع و ۱۵۰۰ دكان و ۳۰۰۰۰ خانه و تعدادي حمام و باغ و كارخانه هاي پارچه بافي و كاغذ سازي و دارالضرب و توليد رنگ و نظاير آن بوده است. ۲۰۰قاري از كوفه و بصره و شام دايما" و به نوبت در اين تاسيسات قرآن را تلاوت مي كرده اند و ۴۰۰ فقيه و ۱۰۰ فقيه و ۱۰۰۰ طلبه در مدارس آن سكونت داشته و به كسب علم مشغول بوده اند . ۵۰ پزشك حاذق از كشورهاي مختلف در دارلشفاي آن به معالجه بيماران اشتغال داشته اند. به اين ترتيب معلوم مي شود كه ربع رشيدي در زمان خود يك شهر علمي با كتابخانه اي حاوي هزاران جلد از كتب معروف زمان و آزمايشگاه هاي متعدد كشاورزي بوده كه در اين آزمايشگاهها انواع گياهان دارويي كشت و تكثير و آزمايش مي شده است. پس از قتل خواجه رشيدالدين فضل الله كه در سال ۷۱۸ هجري ق اتفاق افتاد دشمنان او هر چه را كه داشت غارت كردند و اين شهر را با تمام تاسيساتش ويران كرده و همه چيز را به غارت بردند.

شهر سُلطانيه يكي از شهرهاي استان زنجان است. گنبد سلطانيه، مقبرهٔ اولجايتو، در اين شهر قرار دارد.سلطانيه در ۴۳ كيلومتري شهر زنجان واقع است كه شروع آن به دستور ارغون خان از ايلخانان مغول بوده وليكن عمر باني پيش از آنكه بنا انجام يابد به آخر رسيد و وقتي كه قازان بن ارغون بر اريكه ايلخاني تكيه زد ابتدا مصمم شد بناي نيمه تمام را به اتمام رساند اما به عللي منصرف شد وچون سلطان محمد خدابنده(الجايتو) ايلخان مقتدر مغول به تخت سلطنت نشست و مذهب شيعه اختيار كرد، خواست كه به آرزوي پدر خود جامهٔ عمل بپوشاند. دستور داد كه شهري كه دور باروي آن ۳۰۰۰ گام باشد بنا كند و در آن ميان قلعه‌اي كه ۲۰۰۰ گام دورش بوده از سنگ تراشيده بنا نمايند.

يكي از ابنيه كهن و عظيم تبريز كه بي شك در زمره شاهكارهاي معماري اسلامي به شمار مي رود ، ارك عليشاه يا مسجد عليشاه است. در مورد تاريخ بناي ارك مورخين و سياحان، از دوره ايلخاني تا به امروز متفق القولند كه ساختمان آن بوسيله ي تاج الدين عليشاه جيلاني وزير سلطان ابو سعيد ايلخاني در سال 716 شروع شده، ولي به دليل مرگ باني بنا ناتمام مانده تا اينكه بازماندگان وي ساختمان آن را در سال 724 به اتمام رساندند.

بقيه در ادامه مطلب...

اسامي وزيران غازان خان

   شرف‌الدين سمناني وزير غازان، سال ۶۹۵ ه‍. ق./۱۲۹۶ م.

    جمال‌الدين دستجرداني وزير غازان به مدت يك ماه، سال ۶۹۵ ه‍. ق./۱۲۹۶ م.

    صدرالدين زنجاني وزير غازان تا سال ۶۹۷ ه‍. ق./۱۲۹۸ م.

    سعدالدين ساوجي وزير غازان و الجايتو تا سال ۷۱۱ ه‍. ق./۱۳۱۲ م.

    رشيدالدين فضل‌الله همداني وزير غازان و الجايتو و ابوسعيد تا سال ۱۳۱۸ م.

يكي از نوادگان هولاكو كه غازان خان نام داشت از بزرگترين افراد اين خاندان شمرده مي شود. غازان خان از بت پرستي دست كشيد و دين اسلام را پذيرفت و نام 'محمود' برخود گذاشت.

غازان خان وزيري دانشمند داشت به نام خواجه رشيدالدين فضل الله كه در بيشتر دانش هاي زمان استاد بود و اين مرد لايق و با كفايت شاه مغول را برآن داشت كه كارهاي كشور را اصلاح كند و به راهنمايي هاي او در ايران آبادي بسيار شد و آسايش مردم فراهم گرديد. مدرسه ها و كتابخانه ها و مسجدهاي بزرگ و حمام ها و عمارت هاي خوب ساخته شد و اندكي از ويراني ها و ستمكاري هاي قوم پليد مغول جبران شد. پايتخت غازان خان شهر تبريز بود.

بقيه در ادامه مطلب...

غازان . (اِخ ) فرزند ارغون بن اباقابن هولاكوبن تولوي بن چنگيز، هفتمين ايلخانان مغولي (از هلاكو ببعد) ايران است كه از سال 694 تا سال 703 هَ . ق . فرمانرواي كشور ايران بوده است . غازان خان در زمان ايلخاني ارغون خان از طرف پدر مأمور اداره ٔ امور خراسان و ري و قومس گرديد. در سال 687 امير نوروز كه از طرف ارغون خان به نيابت غازان معين شده بود از سوء رفتار ارغون خان با بوقا سردار بزرگ مغولي در زمان ايلخاني وي و كشتن بوقا و برآوردن و بركشيدن سعدالدوله ٔ يهودي سخت برآشفت . 

بقيه در ادامه مطلب...

ايلخانان يا ايلخانيان نام سلسله‌اي است كه از سال ۶۵۴ تا ۷۵۰ ه‍. ق. معادل ۱۲۵۶ تا ۱۳۳۵ ميلادي در ايران حكومت مي‌كردند و فرزندان چنگيزخان مغول بودند. لشكريان چنگيزخان نخستين بار در سال ۶۱۸ ه‍. ق. معادل ۱۲۲۱ ميلادي به خراسان حمله نمودند. چنگيزخان در سال ۱۲۲۵ ميلادي به مغولستان بازگشت و در آنجا درگذشت. سال ۱۲۵۱ م. منگو يا منگل، خان بزرگ يا قاآن، بر آن شد تا با اعزام برادرانش هولاكو و قوبيلاي (كوبلاخان) به ترتيب به ايران و چين پيروزي‌هاي مغولان را تحكيم و تكميل كند.

بقيه در ادامه مطلب ...