سلطان ابوسعيد (از ۷۱۶ تا ۷۳۶ ه‍. ق.) از ايلخانان مغول و پسر الجايتو بود كه در سن دوازده سالگي به ايلخاني ايران رسيد. در بخشي از دوران ايلخاني او اميرچوپان، اميرالامراي لشكر ايلخاني، اداره كننده واقعي قلمرو او بود. ابوسعيد پس از دفع حمله سپاه اردوي زرين به خراسان و نيز شكست شورش برخي امراي شورشي مغول به سبب شجاعتش در جنگ لقب بهادر يافت. در دوران او بار ديگر سپاهيان اردوي زرين به رهبري اوزبگ خان به خراسان حمله كردند كه اين حمله نيز توسط سپاه اميرچوپان دفع شد (سال ۱۳۲۵ م.)

رشيدالدين وزير و مورخ نامي در دوران ابوسعيد ابتدا عزلت‌نشين شد، اما پس از چندي اميرچوپان او را به خدمت دعوت كرد. اما اقبال رشيدالدين ديري نپاييد، او توسط رقيبان به مسموم كردن سلطان فقيد متهم شد و همراه پسرش كه شربت‌دار سلطان پيشين بود كشته شد. دمشق خواجه پسر اميرچوپان بعد از رشيدالدين وزير ايلخان شد. بعدها پسر ديگر رشيدالدين، غياث‌الدين، در دربار ابوسعيد به مقام وزارت رسيد.

قدرت بيش از اندازه اميرچوپان و فرزندانش كه هر يك اداره بخشي از ايران را در دست داشتند و عشق ابوسعيد به بغدادخاتون دختر اميرچوپان، و قتل دمشق‌خواجه پسر اميرچوپان به دستور ابوسعيد و به اتهام رابطه با يكي از زنان حرمسراي سلطان، همه باعث رويارويي سپاه سلطان و چوپان شد كه با پشت كردن امراي سپاه به چوپان به سود سلطان ابوسعيد پايان يافت.

در تابستان سال ۷۳۶ ه.ق./ ۱۳۳۵ آوازه درافتاد كه اوزبگ خان بار ديگر آماده حمله به قلمرو ايلخان مي‌شود. سپاهيان بغداد و دياربكر به ايران اعزام گرديدند و در پي آنان ابوسعيد نيز عازم اين ناحيه گرديد. وي در سيزدهم ربيع‌الاول ۷۳۶ ه.ق./ سي نوامبر ۱۳۳۵ در ناحيه قره باغ ديده بر جهان فروبست. مرگ وي ظاهرا به واسطه مسموميت بوده‌است. بعدتر بغداد خاتون زوجه ايلخان و دختر اميرچوپان به مسموم كردن ابوسعيد متهم شد و اعدام گرديد. با مرگ ابوسعيد حكومت ايلخانان عملاً پايان يافت اما درگيري و جنگ بين رقيبان و مدعيان جانشيني ايلخانان ادامه يافت و قلمرو ايلخانيان تا سال‌ها و ظهور تيمور دچار ملوك‌الطوايفي شد.